Nowe Bagienice - pierwsze odnalezione cmentarzysko Galindów?

Końcówka roku 2017 przyniosła niespodziewanie, kolejne, zaskakujące odkrycie. Stały współpracownik Fundacji Dajna, miłośnik warmińsko-mazurskich starożytności Marcin Lasek, w listopadzie 2017 roku, odkrył nowe stanowisko w miejscowości Nowe Bagienice. W ramach współpracy non-profit, Fundacja Dajna konsultowała wyniki badań powierzchniowych przeprowadzonych w pasie planowanej inwestycji drogowej na trasie Kozarek-Mrągowo. W ramach kwerendy weryfikowano dane na temat archiwalnych stanowisk m.in. w Nikutowie, Janowie czy  Sorkwitach. Odkrycie w Nowych Bagienicach to efekt szczegółowej prospekcji  i analizy danych LIDAR z obszaru archiwalnego zespołu osadniczego (grodzisko, osada) znajdującego się w tej miejscowości. Wszystkie pozytywnie zweryfikowane i nowoodkryte stanowiska, zostały zaewidencjonowane i uwzględnione w opracowaniu badań wyprzedzających. Pomimo, iż większość obszaru stanowiska w Nowych Bagienicach, znajduje się poza kolizją planowanej trasy, lokalizacja w bezpośredniej bliskości inwestycji może być dla niego zagrożeniem. Z uwagi na konieczność pilnego objęcia stanowiska ochroną konserwatorską oraz uściślenia informacji na temat jego chronologii i charakteru, Fundacja Dajna planuje w kwietniu przeprowadzić ratownicze badania wykopaliskowe. Podziękowania dla wszystkich, którzy brali udział w konsultacjach i pracach terenowych, w szczególności dla Ani Jugi-Szymańskiej, Wojtka Wróblewskiego, Pawła Szymańskiego, Karoliny Wójcik i Dawida Rembeckiego.

Wstępna analiza materiału zabytkowego (żelazne noże, bransolety o daszkowatym przekroju, fragmenty witych naszyjników, fragment kłódki (?), krzyżowe okucie rozdzielacza uzdy końskiej) pozwala na ustalenie chronologii tego zbioru na młodsze fazy wczesnego średniowiecza (XI-XIII w.). Z datowaniem tym współgra także ocena znalezionych na stanowisku kilku fragmentów ceramiki. Znalezione na stanowisku przepalone kości ludzkie, zestaw zabytków oraz płytkie posadowienie pod powierzchnią gruntu, skłania do wysunięcia roboczej hipotezy, że mamy tu do czynienia ze stanowiskiem o charakterze sepulkralnym – prawdopodobnie pierwszym, autonomicznym cmentarzyskiem wczesnośredniowiecznym na terenie Warmii i Mazur !!!. Stanowisko położone jest na terenie wczesnośredniowiecznej Galindii (Galindowie byli jednym z plemion, wymienionych w XIV-wiecznej „Kronice ziemi pruskiej” krzyżackiego kronikarza Piotra z Dusburga). W 2006 r., Wojciech Wróblewski omawiając praktyki pogrzebowe plemion pruskich w tzw. okresie plemiennym (VII/VIII – XII/XIII w.), zaliczył Galindię do „strefy interioru” – położonego z dala od wybrzeży Bałtyku obszaru, na którym do końca lat 90-tych ubiegłego wieku nie były znane jakiekolwiek, klasyczne cmentarzyska (ciałopalne i szkieletowe). Do chwili odkrycia stanowiska w Nowych Bagienicach, archeolodzy dysponowali jedynie informacjami o bardzo specyficznych, zbiorowych pochówkach ludzkich, ujawnionych w czasie badań wykopaliskowych na nieodległym od Nowych Bagienic grodzisku w Szestnie-Czarnym Lesie k/Mrągowa. Poszukując kolejnych, najbliższych analogii należy przywołać obszar wczesnośredniowiecznej Jaćwieży i prowadzone tam w latach 2008-2011 przez Wojciecha Wróblewskiego i Ludwikę Jończyk wykopaliska na stanowisku nr 8 „Mosiężysko” w Szurpiłach k/Suwałk. Było to zbiorowe, warstwowe cmentarzysko o wysoce oryginalnych praktykach grzebalnych – spalone kości zmarłych, wraz z przepalonym i nieprzepalonym w stosach pogrzebowych inwentarzem grobowym, były rozsypywane na powierzchni gruntu. Z uwagi na daleko idącego podobieństwa praktyk pogrzebowych, stanowisko w Nowych Bagienicach może być cmentarzyskiem warstwowym w typie Szurpił lub też, cmentarzyskiem typu Aschenplatz (po raz pierwszy opisanym w latach 70-tych XIX w. przez Ottona Tischlera w odniesieniu do Staczy/Statzen k/Gołdapi), z wyraźnie rysującą się warstwą ciałopalenia (Aschenschicht).


← Wróć do Aktualności